Атырау облыстық соты Украинадағы соғысқа қатысқан азаматтың 5 жылға бас бостандығынан айырылғанын ресми түрде растады. Бұл оқиға Қазақстанда шетелдегі әскери жанжалдарға қатысудың заңға қайшы екенін тағы бір мәрте еске салды.
Заңсыз әскери әрекет және сот үкімі
Сот мәліметіне сүйенсек, Атырау қаласының тұрғыны С. 2023 жылдың наурыз айының соңында Мәскеуге барып, Ресейдің уәкілетті органдарымен келісімшартқа отырған. Қысқа мерзімді әскери даярлықтан өтіп, арнайы әскери киім-кешек алғаннан кейін, Донецк облысында танк полкінің құрамында әскери дәрігер ретінде соғыс әрекеттеріне қатысқан.
2024 жылдың желтоқсанында қарулы қақтығыстардың бірінде жарылғыш құрылғыдан жарақат алған С. әскери госпитальге жеткізілген. Сот отырысы барысында ол өз әрекетін мойындап, өкінетінін білдіріп, бас бостандығынан айырмауды сұраған. Алайда прокурор 6 жылға бас бостандығынан айыру жазасын сұрағанымен, сот оның отбасындағы жағдайын – жас балалардың барын ескеріп, 5 жылға соттау үкімін шығарды.
Қазақстан заңнамасы не дейді?
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне сәйкес, азаматтардың шетелдегі әскери жанжалдарға заңсыз қатысуы – қылмыстық жауапкершілікке жатады. Бұл – елдің бейтараптылығына және халықаралық міндеттемелеріне сай қабылданған ереже. Аталған іс соның нақты дәлелі.
500-ден астам қазақстандық Ресей жағында
2025 жылдың басында украиналық «Хочу жить» жобасы Ресей әскері құрамында соғысып жүрген 500-ден астам қазақстандықтың тізімін жариялады. Ал көктемде бұл тізімде 661 адам болғаны көрсетілген. Жобаның деректеріне сүйенсек, Қазақстанның Украинадағы консулы Бауыржан Бегәлімұлы украин тарапының өкілдерімен кездесу өткізіп, Қазақстанда бұл мәселеге қатысты тергеу мен ақпараттық-түсіндіру шаралары жүріп жатқанын мәлімдеген.
Ішкі істер вице-министрі Игорь Лепеха бұл тізімнің анық-қанығын тексеру керектігін атап өткен. Сонымен қатар, кейбір қазақстандық БАҚ Ресей жағында соғысып жүрген азаматтардың аты-жөндерін жариялап, олардың деректері бір-бірімен сәйкестігін хабарлаған.
Сарапшылар не дейді?
Саяси сарапшылардың айтуынша, бұл оқиға Қазақстан үшін үлкен ескерту болып табылады. Қауіпсіздік пен заң талаптарын сақтау – әр азаматтың міндеті. Көп жағдайда шетелдік әскери құрылымдарға тартылу әлеуметтік желілер арқылы немесе қаржылай уәдемен жүзеге асады. Сондықтан да мамандар халық арасында ақпараттық қауіпсіздікті арттыру қажеттігін айтып отыр.
Қорытындылай келе, Атырау тұрғынына қатысты шығарылған үкім – Қазақстанның шетелдік қарулы жанжалдарға қатысуды қатаң түрде айыптайтынының және заң аясында жауапкершілік жүктейтінінің дәлелі. Бұл жағдай еліміздің азаматтарына нақты сабақ болуы тиіс.
