Қазақстанда жол-көлік оқиғаларының саны жылдан жылға азаяр емес. Биылғы жылдың алғашқы бес айында тіркелген статистика еліміздегі жол қауіпсіздігіне қатысты жағдайдың әлі де күрделі екенін көрсетіп отыр. Бұл туралы ZhaiyqMedia ақпарат агенттігі хабарлайды.

Ресми деректерге сәйкес, 2025 жылдың 1 қаңтарынан 31 мамырға дейін республика бойынша 12 219 жол апаты тіркеліп, 17 326 адам түрлі деңгейдегі жарақат алған. Өкінішке қарай, олардың 740-ы қайтыс болған. Көз жұмғандардың қатарында 97 кәмелетке толмаған бала бар. Бұл – әр күн сайын шамамен бес адамның жол апатынан қайтыс болып жатқанын көрсетеді.

Жол апаттарының негізгі себептері

Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеттің деректеріне сүйенсек, жол-көлік оқиғаларының басым көпшілігі жеңіл көлік жүргізушілерінің кінәсінен орын алған – 11 817 жағдай. Жаяу жүргіншілердің жауапсыз әрекеті 338 апатқа себеп болса, қалған 64 оқиғаға жол жөндеу жұмыстарына жауапты мердігерлер, коммуналдық қызметтер және мал иелері кінәлі деп танылған.

Мамандардың айтуынша, апаттардың басым бөлігінде жүргізушілердің маневр жасау ережелерін сақтамауы, жаяу жүргіншілерге жол бермеуі және жылдамдықты арттыруы негізгі фактор ретінде тіркелуде. Сонымен қатар, мас күйде көлік тізгіндеген 218 жүргізуші мен 16 жаяу жүргінші де жол апатына себеп болған.

Елді мекендерде жол апаты жиі болады

Тіркелген апаттардың 10 мыңнан астамы елді мекендерде болса, шамамен 1000-ы республикалық маңызы бар трассаларда орын алған. Бұл дерек жол қозғалысы қауіпсіздігі елді мекендерде де жоғары деңгейде қамтамасыз етілмегенін айғақтайды.

Мемлекеттік қызметкерлер мен әскерилер де жауапқа тартылуда

Жол апатына кінәлілер арасында тек жеке тұлғалар ғана емес, мемлекеттік қызметтегі адамдар да бар. Атап айтқанда:

• 35 әскери қызметкер,

• 37 құқық қорғау және арнайы орган өкілі,

• 43 мемлекеттік қызметкер (оның ішінде 32 ер адам және 11 әйел)
  жол апаттарына кінәлі деп танылған.

Сондай-ақ 927 жұмыссыз азамат та көлік жүргізіп жүріп апатқа себеп болған.

Сарапшылар не дейді?

Көлік қауіпсіздігі бойынша сарапшы, инженер-талдаушы Қайрат Қалиевтың пікірінше, «Қазақстанда жол апаттарының көптігі – тек инфрақұрылымдық емес, адамның тәртібі мен мәдениетінің де көрінісі. Жүргізушілердің көбі жол ережесін өз еркімен бұзады. Ал құқық қорғау органдары тарапынан бақылау жеткіліксіз».

Қалиев сондай-ақ жүргізушілерді даярлау сапасын да қайта қарау қажет екенін атап өтті. «Көлік жүргізуге рұқсат беретін сынақтар көп жағдайда формалды түрде өтеді. Бұл да өз кезегінде жауапсыз жүргізушілердің санының артуына әсер етеді», – дейді ол.

Қоғамдық бақылау мен алдын алу шаралары күшейтілуі керек

Жол апаттарының алдын алу үшін жол инфрақұрылымын жетілдіру, бейнебақылау жүйесін кеңейту, жол қозғалысы мәдениетін қалыптастыру және қатаң жазалау шараларын қолдану қажет. Сонымен қатар, қоғамдық көлік пен жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігін арттыру үшін кешенді жұмыстар жүргізілуі тиіс.

Қазіргі ахуал Қазақстанда жол ережесіне немқұрайлы қарау тек жеке адамның ғана емес, жалпы қоғамдық қауіпсіздікке төнген қатер екенін көрсетеді. Мемлекет тарапынан қабылданып жатқан шаралар жеткіліксіз болса, бұл мәселе алдағы уақытта да өзекті бола бермек.